Hoe komt het?

Er kunnen verschillende aanleidingen zijn om jezelf te beschadigen. Bijvoorbeeld niet lekker in je vel zitten, je niet veilig voelen om te vertellen dat er iets is, gepest worden/zijn, in je jeugd te maken hebben (gehad) met mishandeling, vijandige of zeer kritische ouders, een moeilijke echtscheiding van de ouders, seksueel misbruik, verwaarlozing en/of gescheiden zijn van je ouders.
Het komt ook voor dat de aanleiding onduidelijk is.

Omgaan met emoties

Wat vooral kwetsbaar maakt voor zelfbeschadiging is gevoeligheid voor emoties en niet goed weten hoe met emoties om te gaan. Onderzoek laat zien dat mensen die zichzelf beschadigen met name negatieve emoties sneller op zichzelf betrekken. Daarbij speelt dat ze niet goed weten wat ze er mee moeten doen. Ze hebben de neiging om de emoties dan maar weg te drukken of te negeren.

Denkpatronen

Ook de manier van denken speelt een rol. Mensen die zichzelf beschadigen kunnen vaak niet stoppen met nadenken over de aanleiding en oorzaken van hun negatieve ervaringen. De gedachten blijven voortdurend in een cirkeltje rondgaan. Zelfbeschadiging is dan een manier om die cirkel te doorbreken.

Welke psychische aandoeningen kunnen samengaan met zelfbeschadiging?

Zelfbeschadiging kan samengaan met bepaalde psychische aandoeningen of kwetsbaarheden. Bijvoorbeeld met: depressie, angst, post-traumatische stress, een (borderline) persoonlijkheidsstoornis, een dissociatieve stoornis, een eetstoornis, psychosegevoeligheid en verslavingsproblematiek.

Zelfbeschadiging kan ook losstaan van deze aandoeningen. Het kan voorkomen als iemand in een zeer stressvolle situatie zit en dan onvoldoende steun of veiligheid ervaart om hier over te praten. Het kan ook voortkomen uit boosheid, impulsiviteit, eenzaamheid, perfectionisme of gevoelens van hopeloosheid.

Niet altijd borderline

Als iemand zichzelf beschadigt, betekent dat niet automatisch dat hij of zij een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) heeft. De meest mensen die zichzelf beschadigen hebben geen BPS.

Dit om stigmatisering te voorkomen; om alleen maar aan te geven dat het soms best even zoeken is naar wat er nou precies aan ten grondslag ligt. Te meer omdat ook een eventuele stressvolle situatie waarin je verkeert, en waarbij je amper steun en veiligheid ervaart, een en ander kan triggeren. Net als boosheid, impulsiviteit, enorme eenzaamheid, een streven naar perfectie, sociaal isolement en hopeloosheid.