Risico’s inschatten
Er kan risico zijn op zelfdoding en op ernstige gevolgen. Waak ervoor om zelfbeschadiging als normaal te gaan beschouwen. Probeer de risico’s elke keer opnieuw in te schatten.
Voor het inschatten van de risico’s bestaan helaas geen goede instrumenten en je kunt niet alle risico’s wegnemen. Toch is het belangrijk om over de zelfbeschadiging en de risico’s te praten. De zelfbeschadiging zal er niet erger door worden.
Risico op zelfdoding
Als de zelfbeschadiging niet meer leidt tot afname van spanning, en iemand zich daarna dus niet beter voelt, lukt het niet om met de allesoverweldigende emoties om te gaan. Daardoor kunnen de wanhoop en de hopeloosheid toenemen en kunnen gedachten aan zelfdoding ontstaan. Vooral bij jongens.
Het is belangrijk het over wanhoop en hopeloosheid te hebben als professional. Vraag altijd of iemand ook aan de dood denkt als de oplossing voor zijn of haar moeilijkheden. Als het antwoord ‘Ja’ is, vraag dan of er misschien ook aan zelfdoding wordt gedacht.
Een goed hulpmiddel om over zelfdoding in gesprek te gaan is de app Vraag maar van 113-Zelfmoordpreventie.
Wat te doen bij verhoogd risico op zelfdoding?
Bij bevestiging wordt het zaak de jongere te motiveren contact op te nemen met de huisarts en een sluitende overdracht te regelen.
De verantwoordelijkheid van een professional eindigt pas wanneer een warme overdracht naar een andere hulpverlener in de keten heeft plaatsgevonden (zie ook de generieke module Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag: organisatie van zorg op: https://www.ggzstandaarden.nl/generieke-modules/diagnostiek-en-behandeling-van-suicidaal-gedrag/organisatie-van-zorg).
113-Zelfmoord preventie
Verwijs naar 113-zelfmoordpreventie: https://www.113.nl/. Daar kan de jongere terecht voor informatie en steun. Er is ook een speciale app die de jongere kan gebruiken: BackUp. De app bevat verschillende tools die de jongere kunnen helpen een crisis te overbruggen of een volgende crisis te voorkomen.
Risico op ernstige gevolgen
In de volgende situaties is de kans groter dat de zelfbeschadiging ernstige gevolgen heeft en zelfs tot de dood leidt. Wees is deze situaties extra waakzaam.
- Bij het eventuele gebruik van alcohol of drugs tijdens de zelfbeschadiging; de roekeloosheid en impulsiviteit kunnen toenemen.
- Bij hopeloosheid over het ‘willen leven’ kunnen de scheidslijnen vervagen; met het gevaar dat het de jongere niet meer uitmaakt of het alleen bij zelfbeschadiging blijft of het tot de dood leidt.
- Bij ernstiger methodes van zelfbeschadiging die gemakkelijk tot onverwachte, ernstige schade kunnen leiden, bestaat het gevaar dat de jongere te ver gaat waardoor er zomaar ernstig letsel kan ontstaan.
- Als de problemen die de persoon die zichzelf beschadigt ervaart te heftig worden, kan één methode van zelfbeschadiging en/of de frequentie waarin die persoon zichzelf beschadigt onvoldoende zijn om zich nog staande te houden. Omdat het beschadigen van eigen lichaamsweefsel altijd risico met zich meebrengt, kan het zijn dat het mixen van methoden en het verhogen van de frequentie het risico op overlijden naar aanleiding van zelf toegebracht letsel nog eens extra verhoogt.